عدم تامین حق آبه مهمترین‌چالش تالابها/ خشکی ۲۰ هزارهکتار از تالاب گمیشان گلستان

محمدرضا کنعانی در نشست علمی احیا حفاظت و مدیریت تالاب‌های بین‌المللی اظهار کرد: تعیین و تثبیت حد بستر و حریم تالاب‌ها، تعیین و تامین حق‌آبه تالاب‌ها و اجرای برنامه مدیریت زیست بومی تالاب‌ها سه محور و چالش مهم در حوزه تالاب‌ها است.

وی تصریح کرد: تعیین و تسبیت حد بستر و حریم تالا‌ب‌ها توسط وزارت نیرو برای سه تالاب آلماگل، آجی‌گل و آلاگل مشخص شده اما حدبستر و حریم خلیج گرگان و تالاب گمیشان هنوز مشخص نشده و این امر سبب تخریب و هرگونه تغییر کاربری غیرمجاز شده است‌.

مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان خاطرنشان کرد: مطالعات اولیه تامین و تعیین حق‌آبه تالاب‌ها توسط سازمان حفاظت محیط زیست انجام شده اما با توجه به شروع تغییرات خدمات مطالعات اولیه توسط وزارت نیرو پذیرفته نشد و مطالعات تکمیلی در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ انجام و به وزارت نیرو ابلاغ شده که علیرغم پیگیری‌های انجام شده هنوز این حق‌آبه توسط وزارت نیرو ابلاغ نشده است.

* قوه قهری برای مدیریت و حفاظت از تالاب‌ها موفقیت‌آمیز نیست

وی ادامه داد: متاسفانه در تالاب گمیشان و خلیج گرگان نیز هنوز تامین و تعیین نشده و این از چالش‌های مهم تالاب‌ها در حوزه تخریب آنها است.

کنعانی با تاکید بر اینکه قوه قهری برای مدیریت و حفاظت از تالاب‌ها موفقیت‌آمیز نیست، گفت: استفاده از سلاح و یا قوه قهری در اجرای برنامه مدیریت و حفاظت از عرصه‌های زیست بومی و تالاب‌ها دیگر منسوخ شده و باید این مدیریت به حفاظت مشارکتی تغییر پیدا کند.

وی بیان کرد: اگر جوامع محلی به یک بهره‌برداری پایدار از زیست محیط برسند و یا معیشت آنها تغییر پیدا کند قطعا خودشان از عرصه‌های زیست محیطی دست برمی‌دارند، مشارکت سمن‌ها و تشکل‌های مردمی در این حوزه می‌تواند نقش مهمی ایفا کند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان ابراز کرد: برای تالاب‌هایی که در شرایط بحرانی قرار گرفته برنامه‌ریزی احیاء آن در دستور کار قرار گرفت و با توجه به بحرانی شدن تالاب «میانکاله» و «خلیج گرگان»، طرح جامع احیاء آن در سال ۹۹  تصویب و ابلاغ شد اما متاسفانه انجام نشد.

* عدم اعتبارات لازم برای تالاب «میانکاله» و «خلیج گرگان» در سال‌های گذشته علت عدم اجرای طرح جامع احیاء بود/ برای طرح احیای تالاب گمیشان مبلغ ۴۰۵ میلیارد تومان مصوب شد

وی افزود: عدم اعتبارات لازم در سال‌های گذشته علت عدم اجرای طرح جامع احیاء بود که با سفر رئیس جمهور دولت سیزدهم به گلستان این طرح تامین اعتبار شده و در دستور کار قرار گرفته است.

کنعانی با اشاره به واکنش برخی از دوستداران محیط زیست به لایروبی کانال های خلیج گرگان گفت: مطالعات با همکاری دانشگاه منابع طبیعی و کشاورزی، دانشگاه شریف و کارشناسان این حوزه انجام شده و همه اینها به صورت مشترک اعلام کردند که لایروبی آشوراده باید اتفاق بیفتد و این لایروبی تاثیری در کمیت آب گرگانرود ندارد.

وی در خصوص تالاب گمیشان بیان کرد: متاسفانه در یک دهه گذشته بیش از ۲۰ هزار هکتار از این تالاب خشک شده و در این رابطه توجهی به آن نشده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان خاطرنشان کرد: احیای این طرح در دستور کار اداره کل حفاظت محیط زیست قرار گرفته و برای طرح احیای آن مبلغ ۴۰۵ میلیارد تومان مصوب شده است.

وی گفت: مداخلات و تغییر کاربری اراضی، تغییر اقلیمی و کاهش تراز آب دریای خزر، تغییر مسیر رودخانه گرگانرود و غیره از عوامل تخریب و خشک شدن این تالاب است.

کنعانی ابراز کرد: ایستگاه پمپاژ آب با ظرفیت ۳ هزار مترمکعب پیش‌بینی شده تا از بخش شمالی آب را وارد این تالاب کند.

* فرسایش شدید خاک و ورود فاضلاب‌ها به تالاب‌ها از عوامل مهم تخریب و تهدید آنها است

عضو هیات علمی دانشگاه گنبدکاووس گفت: فرسایش شدید خاک، تغییر اقلیم آب و هوا، ورود فاضلاب‌های شهری، کشاورزی و صنعتی به تالاب‌ها و در مجموع عوامل طبیعی و انسانی از عوامل مهم تخریب و تهدید تالاب‌ها است.

محمد فرهنگی اظهار کرد: عدم آگاهی و دانش مورد نیاز جوامع محلی حاشیه تالاب‌ها در حفاظت و بهره‌‌برداری از تالاب‌ها نیز از عوامل مهم تهدید تالاب‌ها بهدشمار می رود.

وی تصریح کرد: اصلاح روش کشت کشاورزی اراضی اطراف تالاب‌ها می‌تواند بهترین عامل برای حق‌آبه تالاب‌ها بوده و متاسفانه بخشی از نابودی تالاب‌ها به علت ورود فاضلاب‌ها و سموم کشاورزی به داخل آنها است.